جشنواره سفرنگاری دزفول گرام

برگزاری موفق مسابقه سفرنامه نویسی ماکوگرام در مردادماه امسال، اهالی دزفول را مجاب کرد که جشنواره مشابهی این بار در خوزستان و شهرستان دزفول برپا کنند. شهرداری دزفول با درک اهمیت تولید محتوا و بازاریابی بر اساس تولید محتوا در صنعت گردشگری، تیم «ای‌تراول‌گرام» را به عنوان برگزارکننده جشنواره سفرنگاری دزفول‌گرام انتخاب کرد. بر این اساس شهرستان دزفول ۲۱ تا ۲۴ اسفندماه ۱۳۹۷ میزبان دومین جشنواره بزرگ سفرنگاری از مجموعه «ای‌تراول‌گرام» شد.

دزفول کجاست؟

دزفول در شمال خوزستان، یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران‌زمین با پتانسیل گردشگری بالا چه در زمینه آثار تاریخی و چه در زمینه طبیعت‌گردی است. بافت قدیم دزفول برای فرار از گرما با کوچه‌های باریک و پیچ‌در‌پیچ طراحی شده و بازار دزفول را در قلب خود دارد. همه خانه‌ها شوادان دارند که در عمیق‌ترین نقطه خانه طراحی شده است و خنک‌ترین فضا برای گذران تابستان‌های داغ دزفول است.

جریان زندگی در کت های حاشیه رودخانه دز

در کنار رودخانه عریض و عمیق دز که از میان شهر دزفول عبور می‌کند، اتاق‌هایی ساخته شده است که به کَت معروف است. کت‌ها از طریق راهرو‌هایی، خنکای آب را به شوادان خانه‌ها می‌رسانده‌اند. بخش زیادی از شوادان‌ها با هم ارتباط داشته‌اند. در برخی منابع آمده که در ماه‌های گرم سال حتی تجارت و داد و ستد هم در زیر زمین انجام می‌شده است. امروزه از کت‌های کنار رودخانه‌ی دز برای تفریح و شنا و ورزش‌های آبی استفاده می‌شود.

جشنواره سفرنامه نویسی از کجا شروع شد؟

پس از برگزاری جشنواره‌های سفرنگاری ناصرخسرو قبادیانی (۹۰-۹۳)، جشنواره ملی گردشگری سازمان میراث فرهنگی (۹۴-۹۶)، جشنواره بلاگرهای قشم (۹۵)، اولین رقابت سفرنامه‌نویسی کاملا دیجیتالی به میزبانی منطقه آزاد ماکو و با عنوان جشنواره سفرنگاری ماکوگرام در مردادماه ۹۷ برگزار شد.

از وب‌سایت و وبلاگ تا اینستاگرام و فیس‌بوک

جشنواره سفرنگاری دزفول گرام در سه بخش مختلف وب‌سایت/وبلاگ، اینستاگرام و فیسبوک برگزار شد. این سه بخش، فضاهای مجازی رایج این روزهای ایرانیان است که جریان اطلاعات در آن رواج دارد. دو بخش اول دزفول‌گرام با تمرکز بر کاربر فارسی‌زبان طراحی شد. بخش فیس‌بوک با هدف کاربران غیرفارسی‌زبان شکل گرفت که به دلیل عدم استقبال مناسب، داوران تصمیم به حذف آن گرفتند.

دومین جشنواره سفرنامه نویسی اینستاگرامی در دزفول

رقابت در بخش اینستاگرام جشنواره دزفول‌گرام، دومین رویداد بزرگ و ملی در زمینه تولید محتوا بر بستر اینستاگرام بود که بعد از ماکوگرام برگزار می‌شد. در این بخش در مجموع ۲۴۰ اینستاگرامر ثبت‌نام کردند که ۳۰ نفر از آن‌ها از بومیان دزفول بودند. ۱۳نفر به زبان انگلیسی تولید محتوا می‌کردند و ۴۶درصد از شرکت‌کنندگان خانم‌ها بودند.

تشویق وبلاگ‌نویسان برای بازگشت دوباره به سفرنامه نویسی

در سال‌های نه چندان دور، بخش مهمی از محتوای موجود بر روی اینترنت توسط وبلاگ‌نویسان تولید می‌شد. با گسترش انواع پلتفرم‌های ارتباطی در فضای مجازی و گسترش استفاده از گوشی‌های تلفن همراه، بیشتر بلاگرها به خانه‌های جدید در این فضاها مهاجرت کردند و تعدادی هم خود را بازنشسته کردند!

اما واقعیت این است که ماندگاری و کیفیت محتوای تولیدشده در این بخش قابل مقایسه با پلتفرم‌های دیگر نیست. به همین دلیل تیم سیاستگذاری و دبیرخانه جشنواره دزفول‌گرام بخش مجزایی برای بلاگرها در نظر گرفت. در مجموع ۱۹ وبلاگ و وب‌سایت در این بخش ثبت‌نام کردند که تنها یکی از آن‌ها انگلیسی‌زبان بود.

رقابت سنگین و فشرده دزفولی‌ها در بخش بومی

از مجموع ۳۲ نفر از دزفولی‌هایی که در بخش اینستاگرام جشنواره دزفول‌گرام ثبت‌نام کردند، ۱۹ نفر برای شرکت در مسابقه نهایی برگزیده شدند. لازم به ذکر است که به منظور مشارکت گسترده‌تر دزفولی‌ها در جشنواره، داوران سخت‌گیری کمتری در این بخش داشتند. دزفولی‌های خوش‌ذوق و خلاق، آثار قابل توجهی برای معرفی شهر خود تولید کردند.

فراخوان جشنواره دزفول گرام

اطلاع‌رسانی برای شرکت در مسابقه سفرنامه‌نویسی اردکان‌گرام از ۲۳ بهمن ۱۳۹۷ شروع شد و به مدت دو هفته ادامه پیدا کرد. در مجموع ۲۹۰ وبلاگ، وب‌سایت و صفحه اینستاگرام در این بازه زمانی فرم ثبت‌نام را تکمیل کردند و آماده داوری شدند.

publicبودن صفحه، مرتبط بودن محتوای صفحه با موضوعات جشنواره و داشتن حداقل ۱۰۰۰فالوور، از شروط اولیه ثبت‌نام برای اینستاگرامرها بود. در بخش وبلاگ، فعال‌بودن آثار و مرتبط بودن با موضوع جشنواره، ملاک ورود به رقابت قرار گرفت.

هیات داوران جشنواره سفرنگاری دزفول گرام

حرفه‌ای‌ها قبل از ورود به هر مسابقه‌ای، به برگزارکنندگان و تیم داوری آن نگاه می‌کنند. بر همین اساس دبیرخانه اجرایی جشنواره تلاش کرد از افراد متخصص و کاربلد و در عین حال شناخته‌شده در این زمنیه استفاده کند. هر کدام از داوران جشنواره، علاوه بر توانمندی‌های عمومی، در یکی از موضوعات سفر و تولید محتوا به صورت تخصصی شناخته شده هستند.

• آرش نورآقایی؛ مدیرمسئول فصلنامه گیلگمش، عضو هیات مدیره کنوانسیون جهانی راهنمایان گردشگری، ایده‌پرداز و مجری جشنواره‌های سفرنگاری ناصرخسرو، قشم و ماکوگرام
• پژمان نوروزی؛ ترویج‌گر علم، مدرس نجوم، طراح موزه، نویسنده، سفرگو، مجری تلویزیون و پژوهشگر
• ستایش فرجی؛ مدرس آشپزی، پژوهشگر خوراک و داور ملی سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی
• شادی گنجی؛ دکترای باستان‌شناسی، برگزیده و داور مسابقات سفرنامه‌نویسی ناصرخسرو، ملی گردشگری و ماکوگرام، راهنمای تورهای ورودی و خروجی
• مسیح شریف؛ مستندساز، عضو فعال سازمان جهانی گردشگری و مدیرعامل موسسات Tourism Leaders و ایده‌پرداز Travel Shots

اولین جلسه داوری دزفول گرام

مرحله اول داوری جشنواره سفرنگاری دزفول‌گرام به منظور انتخاب افراد برای حضور در شهرستان دزفول و تولید محتوا در فضاهای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، حدود ۸ ساعت طول کشید! این جلسه در تاریخ ۹ اسفند ۱۳۹۷ با حضور داوران، دبیر جشنواره و تیم اجرایی دبیرخانه برگزار شد.

پس از پالایش اولیه صفحات، در مجموع ۱۰۹ صفحه اینستاگرام در بخش ملی، ۱۳ وبلاگ و ۱۹ صفحه اینستاگرام در بخش بومی امتیازات خود را از داوران دریافت کردند. طبق نظر هیات داوران، مقرر شد صفحاتی که بیشترین امتیاز را به دست آورده‌اند برای سفر به دزفول دعوت شوند. چنان‌چه هر کدام از عزیزان نتوانند در سفر شرکت کنند، نفرات بعدی لیست، جایگزین خواهند شد.

تقریبا نیمی از مشارکت‌کنندگان از تهران هستند، ۱۳درصد بومی و مابقی از تمام ایران در جشنواره شرکت کرده می‌کنند. شرکت‌کنندگان بین ۲۱ تا ۵۴سال سن دارند. ۴۶درصد شرکت‌کنندگان خانم و ۵۴درصد را آقایان تشکیل می‌دهند.

معیارها و شاخص‌های مرحله اول داوری دزفول گرام

تیم داوری جشنواره دزفول‌گرام به جهت شفاف‌سازی عملکرد خود در انتخاب نفرات منتخب، بیانیه‌ای صادر کرد که خلاصه آن به شرح زیر است:

• در قدم اول مشخصات صفحات اجتماعی ثبت‌نام‌کنندگان مورد بررسی قرار گرفت تا با آیین‌نامه جشنواره که در فراخوان آمده بود مطابقت داشته باشند. در این مرحله، اگر فردی نتوانسته بود شرایط حضور در جشنواره را احراز کند برای قدم دوم داوری انتخاب نشد.
• فقط تعداد “فالوورها” و “لایک‌ها” ملاک قرار داده نشد و ثبات فعالیت شرکت‌کننده‌ها در صفحات مورد بررسی قرار گرفت. عدم فعالیت مستمر از مواردی بود که امتیاز برخی از شرکت‌کننده‌ها را کاهش ‌داد.
• انسجام مطالب، هماهنگی عکس و تصویر، زیبایی تصویر و روایی‌بودن متن، استفاده از فیلم، وجود کپشن و استفاده از «هشتگ» از بقیه مواردی بود که مورد نظر هیات داوران جشنواره سفرنگاری دزفول گرام قرار گرفت.
• از اعلام فراخوان تا زمان داوری مهلت داده شد تا صفحه‌های خصوصی به صفحه‌های عمومی تبدیل شود. برخی از شرکت‌کنندگان این موضوع را مورد غفلت قرار دادند و از جشنواره خارج شدند.
• داورها به هر صفحه بین ۱ تا ۵ نمره دادند و نهایتا بر اساس آن انتخاب‌ نهایی صورت گرفت.

• داوارن سعی کردند با استفاده از ابزارهای موجود، صفحات نادرست با تعداد فالوورهای تقلبی را تشخیص دهند و مقدار مشارکت خوانندگان با هر پست را مدنظر قرار دهند.
• صفحاتی که به مبانی مرتبط با جامعه محلی و توسعه پایدار در عرصه گردشگری توجه داشتند امتیاز ویژه گرفتند.
• صفحات بسیاری وجود داشت که عکس‌های عالی داشتند، اما ملاک انتخاب داوران فقط عکس نبود. هم‌چنین اگر صفحه‌ای بیش از حد از عکس‌های اینترنتی استفاده کرده بود، نمره منفی گرفت.
• بعضی از افراد تخصص ویژه‌ای مانند طراحی، فعالیت ماجراجویانه، عکاسی آسمان شب، پرنده‌نگری و … داشتند که یا امتیاز مثبت گرفتند یا مقرر شد در بخش خارج از مسابقه برای حضور در جشنواره دعوت شوند.
• سیاست انتخاب بر این اساس بود که صفحات نوپایی که تولید محتوای خوبی می‌کنند هم بتوانند در این جشنواره شرکت کنند و برای تولید محتوا در آینده انگیزه داشته باشند.
• مطالعات دسته اولی در رابطه با دزفول، به عنوان امتیاز در نظر گرفته شد اما ملاک اصلی داوری نبود.

جلسه توجیهی دزفول گرام و هماهنگی سفر به دزفول

پس از مشخص‌شدن برگزیدگان مرحله اول که همان مسافران دزفول بودند، جلسه توجیهی به جهت شرکت در مسابقه و هماهنگی‌های اولیه سفر انجام گرفت. موسسه گیتی‌نما که انتشار انحصاری مجلات نشنال جئوگرافیک را در اختیار دارد میزبان این جلسه بود.

سرانجام روز سفر فرا رسید و مسافران دزفول همراه با سه دستگاه اتوبوس VIP از تهران راهی دزفول شدند و در روز ۲۱ اسفند ۱۳۹۷ در مراسم افتتاحیه جشنواره دزفول گرام شرکت کردند.

گشت و گذار در شهر دزفول و حاشیه دز

تعداد زیاد جاذبه‌های گردشگری و دیدنی‌های دزفول به خصوص در اسفندماه که بهار منطقه است باعث شد سوژه‌های متنوعی در دسترس شرکت‌کنندگان باشد. این تعدد سوژه، انتخاب یک موضوع برای کار و تمرکز بر روی آن را دشوار کرد و این بزرگ‌ترین چالش شرکت‌کنندگان بود.

در اتفاقی عجیب و در شب دوم مسابقه، سرورهای اینستاگرام در کل دنیا از دسترس خارج شدند و وقفه‌ای حدودا ۱۲ ساعته در بارگزاری محتوا ایجاد کردند! تیم اجرایی با تمدید مهلت و تمهیداتی تلاش کرد نگرانی شرکت‌کنندگان از این بابت را به حداقل برساند.

جلسات داوری مسابقه اصلی دزفول گرام

پنج داور بخش مسابقه جشنواره از روز اول در دزفول حضور پیدا کردند و با برگزاری جلسات روزانه، فعالیت تمام شرکت‌کنندگان را رصد کرده، یادداشت برداشتند و امتیاز روزانه ثبت کردند. این جلسات تا روز پایانی ادامه داشت و نهایتا پیش از مراسم اختتامیه، جلسه جمع‌بندی و انتخاب نفرات برتر برگزار شد.

برندگان جشنواره سفرنگاری دزفول گرام

• رضا عاشوری با وبلاگ سفر به دیگر سو عنوان نخست بخش وبلاگ و وب‌سایت را از آن خود کرد.
• احسان باقرزاده، پریسا باجلان و حامد ملکوتی سمنانی در بخش ملی اینستاگرام رتبه‌های اول تا سوم را به دست آوردند.
• از بین شرکت‌کنندگان بومی بخش اینستاگرام، مهدی پرتو، مهسا احمدزاده و مازیار شادپور جوایز نفرات اول تا سوم را دریافت کردند.
• در بخش انگلیسی‌زبان هیچ‌کدام از شرکت‌کنندگان حائز شرایط دریافت رتبه برتر نشدند. در این بخش از ایوان جگیچ و محدثه مهیمنی به دلیل تولید محتوای انگلیسی تقدیر شد.

جایزه مردمی دزفول گرام

اما جدا از بخش اصلی جشنواره که توسط داوران رصد می‌شد، شرکت‌کنندگان این فرصت را داشتند که محتوای تولیدی خود در بخش مردمی را به رای عموم بگذارند. در پایان این رقابت جذاب که تا دقایقی پیش از مراسم اختتامیه ادامه داشت، نهایتا مهدی کرد از دزفول و صحرا زنگنه‌نژاد از تهران به عنوان منتخب مردمی معرفی شدند.

این افتخار را داشتم که در این جشنواره به عنوان دبیر اجرایی جشنواره در کنار دوستان پرتلاشم در دبیرخانه دزفول‌گرام باشم و همراه با ارتش مجازی تولید محتوای گردشگری، گامی دیگر در جهت معرفی ایران عزیز برداریم.

* در گزارش پایانی جشنواره دزفول‌گرام به جزئیات و آمار و ارقام این رویداد گردشگری پرداخته‌ایم.

عکس‌ها از: دبیرخانه جشنواره سفرنگاری دزفول گرام، سارا اجاقی و محمد گائینی

آپدیت ۱۳ آذر ۱۴۰۰: آخرین رویداد پروژه «ای‌تراول‌گرام» با عنوان جشنواره سفرنگاری اردکان‌گرام بهمن‌ماه ۱۴۰۰ برگزار شد.