دریاچه بزنگان سرخس

جایی خواندم که «دریاچه بزنگان» تنها دریاچه طبیعی استان خراسان رضوی است. باور نکردم و گفتم احتمالا یک «ترین» ساختگی است. از همینجا بود که جستجوی دیدنی‌های سرخس شروع شد.

سفر به سرخس به جای کلات در ایام نوروز

قرار گرفتن صحرای قره‌قوم ترکمنستان در نزدیکی سرخس از یک طرف و ارتفاع پایین این شهر از سطح دریا که کمتر از ۳۰۰متر است، باعث شده سرخس نسبت به شهرهای مجاورش از بارش کمتری برخوردار باشد. همین عامل باعث شد در سفر نوروزی به خراسان بزرگ، سرخس را جایگزین کلاتِ سرد و برفی آن روزها کنیم.

همیشه مرزها دیدنی هستند و به نظرم مرزی‌بودن سرخس، به تنهایی یک جاذبه است! حالا به این جذابیت می‌توانید رودخانه هریرود، سد دوستی، غار مزدآوند، کاخ آجری رباط شرف و دریاچه بزنگان را هم اضافه کنید.

دریاچه بزنگان کجاست؟

دریاچه «بَزَنگان» در مسیر مشهد به سرخس واقع شده است که از سرخس ۷۰کیلومتر و از مشهد ۱۲۰کیلومتر فاصله دارد. از روستای بزنگان تا دریاچه، جاده کوهستانی آسفالته مناسب و کوتاهی در پیش دارید.

سرخس، بر سر راه ابریشم

شهر مرزی سرخس از شمال و شرق به کشور ترکمنستان و از غرب به دشت مشهد منتهی می‌شود. سرخس یکی از شهرهای مهم جاده ابریشم بوده، چرا که که بر سر راه مرو به نیشابور قرار گرفته است.

دریاچه بزنگان در محدوده شهرستان سرخس و در استان خراسان رضوی واقع شده است. بزنگان با مساحت ۳۲۰ هکتار، به عنوان تنها و بزرگ‌ترین دریاچه طبیعی خراسان رضوی شناخته می‌شود.

وجه تسمیه دریاچه بزنگان

دریاچه بزنگان در کنار روستایی به همین نام شکل گرفته است و نام خود را از همین روستا گرفته است. در مورد وجه تسمیه روستای بزنگان اطلاعاتی پیدا نکردم.

اما نام دریاچه در میان بومیان منطقه، «گل‌بی‌بی» است. «بی‌بی» اشاره به بانویی دارد که مزار آن در نزدیکی دریاچه است. «گل» هم به آبگیر و گودال گفته می‌شود.

قایقرانی در دریاچه بزنگان سرخس

میانگین عمق دریاچه بزنگان حدود ۱۲متر اندازه‌گیری شده است و قایق‌رانی بر روی آن را جذاب کرده است. در زمان بازدید ما، قایق فعالی در اطراف دریاچه وجود نداشت. ما به قایق بادی به عنوان یک گزینه جذاب فکر کردیم! البته برای قایقرانی در بزنگان نیاز به مجوز محیط‌زیست دارید.

گله‌های بزرگ دام، پیش از زمان مجاز ورود به چراگاه طبیعی، در اطراف دریاچه به چرا مشغول هستند و این شاید باعث از دست‌رفتن مراتع منطقه شود.

منبع تامین آب دریاچه بزنگان چیست؟

آب دریاچه از طریق چشمه‌های درون دریاچه و همین‌طور آب‌های جاری کوه‌ها و چشمه‌های اطراف تامین می‌شود. چشمه نیزار، چشمه زیارتگاه، چشمه شمال، چشمه جنوب و چشمه زیدمکر از معروف‌ترین و پرآب‌ترین چشمه‌های بزنگان هستند.

آب دریاچه بزنگان شور است. همین غلظت بالای نمک باعث شده تا دریاچه از دور به رنگ لاجوردی دیده شود.

نیزارهای طلایی دور تا دور دریاچه بزنگان را احاطه کرده است. تقابل آبی لاجوردی آب دریاچه و زرد درخشان آن‌ها، بهترین فرصت را برای ثبت عکس‌های زیبا فراهم کرده است.

اثر طبیعی ملی دریاچه بزنگان

بزنگان در فهرست مناطق حفاظتی چهارگانه سازمان حفاظت محیط‌زیست، به عنوان یکی از آثار طبیعی ملی ایران به ثبت رسیده است.

به جز تپه‌های بلند و منظمی که در غرب دریاچه وجود دارد، اطراف دریاچه تا چشم کار می‌کند دشت است و دشت.

علاوه بر پرنده‌های بومی مانند چنگر و چکاوک، این دریاچه در زمستان میزبان پرنده‌های مهاجری مانند اگرت، حواصیل، خوتکا، تنجه، انواع اردک‌ها، غاز خاکستری، آبچلیک و زنبورخوار است.

سراغ پاسگاه محیط‌بانی بزنگان هم رفتیم و با محیط‌بانان خراسانی گپی زدیم. محیط‌بان‌ها در مناطق حفاظت شده در نوروز و روزهای تعطیل هم نگهبان میراث ایران‌زمین هستند.

ماهیگیری در دریاچه بزنگان سرخس

بر اساس اسناد موجود به دلیل خشکسالی سال ۴۸، ماهی‌های بومی دریاچه به طور کامل از بین رفته‌اند. بعد از آن ۱۵هزار قطعه ماهی کپور معمولی، کپور نقره‌ای، آمور و فیتوماک در سال ۶۳ به دریاچه ریخته شد.

صید ماهی در کنار دریاچه بزنگان یکی از تفریحات مردم منطقه است. به نظر میاد ماهی خیلی بزرگی باشه…

اونقدر بزرگ که صیاد نیاز به کمک پیدا می‌کنه…

و بالاخره صید این ماهی خیالی بزرگ!

ممنونم از همسفران درجه یک و نازنینم که در بازدید از دریاچه بزنگان همراهم بودند و خاطرات خوشی را رقم زدند 🙂