مدت‌های زیادی بود که به سفر با قطار و عکاسی از مسیرهای خاص ایران فکر می‌کردم اما هر بار به دلیل یک مشکل اصلی، از این سفر منصرف می‌شدم؛ مشکل من پنجره‌های قطار بود که هیچ‌وقت اجازه خروج نمی‌دادند!
گردشگری با قطار عادی تهران شمال
برنامه تماشای بدون واسطه مسیر زیبای راه‌آهن تهران به سمت شمال با من همراه بود تا این که در یکی از سفرهایی که به گرگان داشتیم، قطاری سوار شدم که پنجره‌های آن به فرم قطارهای قدیمی بود و به سمت پایین باز می‌شد!
راه‌آهن سراسری شمال ایران یک قطار درجه دو دارد که صندلی‌نشین ولی کوپه‌ای است. این قطار صبح ساعت ۶ از تهران به مقصد ساری حرکت می‌کند و حدود هشت ساعت طول می‌کشد تا از کوه البرز جنگل‌های هیرکانی عبور کند و به نزدیکی دریای کاسپین برسد.
برای برگشت هم، بهترین گزینه قطار کوپه‌ای تختخواب‌شو هست که آخر شب از ساری به سمت تهران حرکت می‌کند. خوبیه این قطار اینه که شب رو می تونید راحت تا تهران بخوابید.
علاقه به راه آهن و مسیرهای ریلی
همیشه سفر با قطار برایم لذت‌بخش بوده و هرگاه به هر شهری در مسیر خط آهن که می‌رسم، ناخودآگاه احساس خوبی بهم دست می‌ده.
شاید یکی از دلایلش این باشه که خیلی از قدیمی‌های فامیل از جمله مرحوم پدربزرگ که هیچ‌وقت ندیدمش از اهالی راه‌آهن بودند.
جاذبه‌های گردشگری راه آهن تهران شمال
مسیر خط آهن شمال از زیباترین مناطق استان‌های تهران، سمنان و مازندران عبور می‌کند.
زیباترین فرسایش‌ها را تا قبل از ایستگاه فیروزکوه مشاهده می‌کنید. رگه‌رگه کوه‌ها با رنگ‌هایی متنوع و نقش‌هایی ویژه. دریاچه چندقلوی آهنک فیرزوکوه هم در همین نزدیکی است.
ایستگاه های بین راهی قطار شمال به سمت ساری
از تهران که حرکت می‌کنیم اولین ایستگاه بُن‌کوه و بعد از آن کبوتردره است که دره‌هایی عجیب پیش چشممان به نمایش می‌گذارد.
به ایستگاه سیمین‌دشت می‌رسیم که حال و هوایی به جامانده از دوران پهلوی اول دارد!
و در بین راه جاذبه‌های زمین‌شناسی فراوان مانند این آبشار نمکی زیبا رو می‌بینیم.
با عبور از ایستگاه زرین‌دشت، به مهاباد و سپس به فیروزکوه می‌رسیم. نمای کلی شهر فیروزکوه را می‌توان از درون قطار دید.
قطار شمال به پیچ کوهستان البرز می‌رسد!
آن‌چه که ما معمولا از خط‌آهن شمال به عنوان مسیر کوهستانی و صعب‌العبور و پرپیچ و خم در ذهن داریم، از ایستگاه فیروزکوه شروع می‌شود و تا ایستگاه ورسک ادامه پیدا می‌کند.
فکرش رو بکنید که سرتون از پنجره قطار بیرونه و دوربین به دست مشغول عکاسی از مناظر اطراف هستید که یکدفعه همه‌جا تاریک میشه و شما ناخودآگاه خودتون رو به درون قطار می‌کشید!
اکنون وارد تونل شده‌اید و بوی دود قطار، همه‌جا را فرا گرفته است! شاید یکی از مهیج‌ترین قسمت‌های سفر با قطار در مسیر شمال ایران، همین لحظات ورود به تونل باشد.
و لحظاتی بعد خروج از آن…
۹۳ تونل به طول ۲۴ کیلومتر خط آهن ایران را از پایتخت به شمال کشور و مرکز استان مازندران متصل می‌کند.
البته باید به این نکته ایمنی توجه داشته باشید که تونل‌های مسیر بسیار تنگ است. دقت کنید در هنگام نزدیک‌شدن قطار به تونل‌ها به هیچ وجه چیزی از پنجره قطار بیرون نباشد چه خودتان و چه وسایلتان.
از بلندترین تونل مسیر تا معروف‌ترین پل راه آهن ایران
از تونل گدوک به درازای حدود ۲ کیلومتر عبور می‌کنیم. گَدوک بلندترین تونل مسیر است و در عین حال، عریض‌ترین آن.
با عبور از تونل گدوک به ایستگاه دوگل می‌رسیم و هیجان رسیدن به پل ورسک شدت می‌یابد. پل ورسک شگفت‌انگیزترین پل مسیر است که روایت‌های زیادی در مورد آن نقل می‌شود.
بدون شک اگر از جاده فیروزکوه راهی شمال کشور شده باشید، این پل را دیده و در حیرت مانده‌اید که چطور حدود نود سال پیش چنین ساخت و سازی در دل کوهستان البرز انجام شده است؟! ردپا و هیاهوی کارگران پرتعداد آن روزها را در فضای ایستگاه ورسک حس می‌شود.
اوج مهندسی در سه خط طلا
در بخش مهمی از راه‌آهن شمال ایران، گویی مسیر خط‌آهن در سه طبقه احداث شده است! اولین نگاه از نمای دور این تصور غیرقابل باور را به شما می‌دهد.
این راه‌آهن سه طبقه به سه خط طلا معروف است که در زمان خود یکی از راه‌حل‌های ناب مهندسی مسیرهای ریلی به حساب می‌آمده است. در واقع سه خط طلا با مهندسی جالب خود موجب شده که شیب مسیر کاسته شود و لوکوموتیو با قدرت بیشتری بتواند کوه را دور بزند.
پل‌های خط آهن تهران شمال
یکی دیگر از عجایب مسیر ریلی شمال کشور تعداد پل‌های ساخته شده است؛ یک عدد چهار رقمی! تعداد ۱۴۸۷ پل ساخته شده است تا این قطار شمال کشور را به مرکز آن متصل کند.
از ایستگاه ورسک به سمت سرخ‌آباد و سوادکوه و پل‌سفید پیش می‌رویم و به مرور از کوهستان البرز پایین می‌آییم. با همسفرانم خاطرات سفر به دریاچه زیبای شورمست در نزدیکی پل سفید رو مرور می‌کنیم.
ساختمانِ بیشتر ایستگاه‌های این مسیر، قدیمی است و تقریبا فرم اولیه خود را حفظ کرده‌اند. فضای ایستگاه‌های بین راهی قطار، خاطرات دوران کودکی را برای من به همراه دارد. خانه‌های سازمانی و سرخوشی از این همه اسباب بازی ممنوعه در خط و پشت خط!
پل سفید یکی از ایستگاه‌های بزرگ و مهم مسیر تهران شمال است که در کنار جاده ماشین‌رو قرار گرفته است. رود تالار جداکننده مسیر ریلی و جاده ماشینی است.
عبور قطار از میان جنگل های شمال
قطار تهران شمال به شما این امکان را می‌دهد که مناظری که در هیچ کجای دیگر به این سرعت و در یک روز دیده نمی‌شود را بتوانید ببینید.
غار اسپهبد خورشید در نزدیکی فیروزکوه که به خوبی از درون قطار تهران شمال نمایان است.
به مرور همه‌جا سبز می‌شود…
و دقایقی بعد به یک‌باره وارد جنگل می‌شوی…
رطوبت هوا و بوی درخت و نم جنگل‌های شمال خبر از پایان سفر و نزدیک‌شدن به ساری را می‌دهد.
یک شبانه روز در قطار ساری
چرخی در شهر ساری می‌زنیم و راهی دریا می‌شویم. نزدیک‌ترین ساحل به شهر ساری، خزرآباد یا فرح‌آباد است که تا شهر ۳۰کیلومتر فاصله دارد.مسجد فرح‌آباد و حمام و کاخ شاه‌عباس را در خزرآباد ساری می‌بینیم.
و بازگشت به تهران اگرچه در تاریکی شب است اما زیبایی‌های خودش را دارد. فضای مه‌آلود و عطر خوش گل‌های بهاری هم‌چنان ما را پای پنجره میخ‌کوب نگه داشته است.
لیست ایستگاه های بین راهی قطار شمال
ایستگاه‌های راه‌آهن مسیر ریلی تهران به ساری عبارتند از: تهران، بن‌کوه، کبوتردره، سیمین‌دشت، زرین‌دشت، مهاباد، فیروزکوه، گدوک، دوگل، ورسک، سرخ‌آباد، سوادکوه، پل‌سفید، زیرآب، شیرگاه، قائم‌شهر، گونی‌بافی و ساری.
همچنین ایستگاه‌های قطار ادامه مسیر از ساری تا گرگان عبارتند از: نوبخت، نکا، مسیر انحرافی امیرآباد، رستم‌کلا، بهشهر، تیرتاش، گلوگاه، بندرگز، بندرترکمن، سبزدشت و گرگان
منبع اطلاعات خط آهن تهران شمال: سایت شرکت مهتاب سیرجم
* این مطلب در مرداد ۱۴۰۰ و هم‌زمان با ثبت خط آهن سراسری ایران در لیست آثار ارزشمند یونسکو به روز شده است. مبارکمون باشه 🙂 می‌دونستید یه فهرستی از آثار ناملموس ایران هم جهانی شدن و در یونسکو به ثبت رسیدند؟
@All Photos taken by Mohammad Gaeini
خیلی خوب توصیف کردید، واقعا دنبال اینچنین سفرنامه ای بودم
سلامت باشید.
خوشحالم که دوست داشتید.
این همون قطار توریستیه که رو پل ورسک هم توقف میکنه؟
نه آرش جان
این قطار معمولی مسیر شماله
اون قطار اسمش هست قطار گردشگری شمال و تا شیرگاه یا پل سفید میره
سلام ممنون از اینکه تجربه سفر خودتون و با ما به اشتراک گذاشتید واقعا حس کردم با شما تو این سفر بود همچنین ایستگاه های بین راهی که اطلاعات خوبی هم کسب کردم
دست مریزاد
خوشحالم که همسفر شدین با من 🙂
عااالی بود…
ممنونم
چه عکسای خوبی از داخل قطار با اون سرعتش گرفته بودید
دوربین باید چه تنظیماتی داشته باشه؟
راستش چون سرعت قطار زیاد بود تقریبا بیشتر عکس‌هایی که می‌بینید رو با مد اسپرت گرفتم
کاملا حس کردم که با شما همسفر بودم
ممنونم برای این سفر شیرین و کوتاه
خوش اومدی همسفر 🙂