نمایش شگفت انگیز زمین در کوه نمک جاشک بوشهر

تا قبل از این که گنبد نمکی جاشک رو ببینم، هیچ‌وقت فکرش رو نمی‌کردم نمک بتونه اینقدر هنرنمایی بکنه! تنوع رنگی و فرم‌های مختلف گنبدهای نمکی رو جاهای دیگه ایران دیده بودم اما اینجا عوارض جانبی زمین باعث شده شما فقط با یک گنبد نمکی ساده روبرو نباشید.

گنبد نمک جاشک بوشهر کجاست؟

گنبد نمک جاشک که با نام کوه نمک جاشک هم شناخته می‌شود یکی از زیباترین جاذبه‌های زمین‌شناسی ایران است که در استان بوشهر واقع شده است به دلیل قرارگرفتن این کوه در محدوده شهرهای دیر و دشتی، برخی کوهنوردان نام این جاذبه ژئوتوریستی را گنبد نمکی دشتی بوشهر گذاشته‌اند.

از طرفی به دلیل نزدیکی به شهرستان خورموج، در برخی منابع با نام گنبد نمکی خورموج معرفی شده است. این حجم از نام‌گذاری بر روی یک اثر ملی شگفت‌آور است!!!

مسیر دسترسی به گنبد نمکی جاشک از شهر بوشهر یا عسلویه است. از بوشهر باید به سمت اهرم، خورموج و سپس جاده بندر کنگان راهی شوید. بعد از روستای گَنخَک شیخی دوربرگردان را برگشته و در شمال محور خورموج کنگان وارد جاده خاکی شوید. این جاده خاکی که مربوط به معدن سنگ نمک بوده، شما را به سمت گنبد نمکی جاشک می‌برد.

اگر هم از سمت عسلویه می‌آیید، وارد جاده بوشهر شوید و پس از عبور از بندر کنگان، در میانه‌های راه خورموج، از جاده خارج شوید.

در آخرین بازدید من از این گنبد نمکی در بهمن ۱۳۹۷، تابلو و نشانه خاصی برای دسترسی به گنبد نمک جاشک دیده نشد.

 وجه تسمیه و علت نام گذاری کوه نمک جاشک چیست؟

نام جاشَک که جاشک هم تلفظ می‌شود، به دلیل نزدیکی به روستای جاشک به کوه نمک، این نام بر روی آن گذاشته شده است.

احتمالا در جستجوهای گوگلی خود به نام گنبد نمکی گنخک هم برخورد کرده‌اید. کوه نمک گنخک و جاشک هر دو در یک منطقه واقع شده‌اند و در واقعی یک عارضه مشترک هستند و به نظر می‌آید این نام‌گذاری به دلیل هوشمندی و زیرکی اهالی روستای گنخک بوده است.

اگرچه گنبدهای نمکی زیبایی‌های چشم‌نوازی دارند اما فراموش نکنیم که نمک به این وسعت، باعث شوری آب‌های سطحی و زیرزمینی منطقه می‌شود. این شوری برای معیشت مردم مشکلاتی را بوجود می‌آورد، حال آن که می‌توان با اجرای طرح‌های گردشگری پایدار، معیشت جایگزین برای مردم ایجاد کرد و این مهم فقط کمی همت می خواهد.

اثر طبیعی ملی کوه نمک در استان بوشهر

اگر چه گنبد نمکی جاشک در شمال منطقه حفاظت شده مُند و خارج از آن واقع شده است اما از سال ۱۳۸۶ که به عنوان یکی از آثار طبیعی ملی ایران در سازمان محیط زیست به ثبت رسیده است، این گنبد نمکی هم توسط محیط‌بانان مُند، محافظت می‌شود.

وسعت اثر طبیعی ملی کوه نمک جاشک ۳۶۶۳ هکتار است که شامل غارهای نمکی، آبشار نمک، دودکش جن، تخت دیو، شکل‌های گل‌کلمی و دره‌های نمکی است.

ما برای بازدید کامل از گنبد نمک جاشک، از سازمان حفاظت محیط زیست مجوز گرفته بودیم توانستیم به نقاط کمتر دیده شده کوه نمک سر بزنیم.

تعدادی از غارهای کوه نمک جاشک، میزبان حیات وحش شکننده‌ای است که حضور گردشگران می‌تواند به آن آسیب برساند. خفاش‌های درون غارهای نمک جاشک از نوع دم موشی کوچک هستند که در دسته‌های کوچک و بزرگ با سرعت  از چند سانتی‌متری صورت ما پرواز کردند!

گنبد نمکی جاشک چگونه به وجود آمده است؟

علت و چگونگی پیدایش گنبد نمکی جاشک سوال همیشگی گردشگرانی است که از این جاذبه عجیب و رنگارنگ بازدید می‌کنند. برای پاسخ علمی به این پرسش، یک کارشناس زمین‌شناس نیاز داریم و فرصت کافی! از آن‌جایی که هیچ‌کدام از آن‌ها در حال حاضر در دسترس نیست 🙂 در ادامه خیلی خلاصه و ساده نحوه شکل‌گیری زیباترین کوه نمک بوشهر را مرور می‌کنیم.

تبخیر آب خلیج فارس باعث رسوب نمک در لایه‌های زیرین زمین شده است. این نمک فشرده شده در زمین، بعد از هزاران هزار سال از طریق یکی از گسل‌های شمالی از زمین سر درآورده و به شکل یک کوه نمک نمایان شده‌اند.

رسوبات سولفات سدیم، کلسیم، منیزیم و پتاسیم و کلریدها در کوه نمکی جاشک باعث به وجود آمدن رنگ‌های متعدد شده است و به زیبایی این اثر طبیعی ملی افزوده است. این که رسوبات نمک و املاح چطور می تواند این نقش و نگارهای زیبا را رقم بزند را فقط گذشت زمان پاسخگوست.

افسانه بز نر و زن‌هایی که سنگ شده‌اند!

در یکی از مستندهای تلویزیونی روایتی جالب از کوه نمک جاشک شنیدم که به عنوان یک افسانه محلی جالب بود: «در سالیان دور، دسته کَل‌ها (بزهای نر) در اینجا زندگی می‌کرده‌اند که شیر داشته‌اند! مردم منطقه از دوشیدن شیر این بزهای نر منع شده بودند اما گروهی از زن‌های روستا برای دوشیدن شیر بزهای نر، راهی کوه می‌شوند.

دوشیدن شیر بزِ نر همانا و گرفتار نفرین طبیعت شدن همانا! هم کل‌ها و هم زن‌ها سنگ می‌شوند و کوه را نمک فرا می‌گیرد و برکت را از آنجا می‌برد. اما مردم عبرت نمی‌گیرند و زن‌ها باز هم برای دوشیدن بزهای نر! به کوه آمدند و طبق این افسانه همه نقش‌هایی که امروز در کوه نمک بوشهر می‌بینید همان زن‌ها و البته کَل‌های شیرده هستند.»

برنامه‌ریزی برای بازدید از گنبد نمکی بوشهر

اگر می‌خواهید یک بازدید کامل و درست و درمون از کوه نمک جاشک بوشهر داشته باشید شگفتی‌های اصلی آن را ببینید باید حداقل یک روز وقت بگذارید و حتما با یک راهنمای محلی همراه شوید.

یک مسیر عمومی برای بازدید از کوه نمک جاشک طراحی شده که شما را به سمت آبشار و یکی از غارها می‌برد. این مسیرِ ساده، یک کوهپیمایی ۳-۴ ساعته دارد.

برای بازدید از این کوه نمک، تصور خود را از جنوب و بوشهر و … کنار بگذارید. این کوه، بخشی از زاگرسِ جوان محسوب می‌شود و در نیمه دوم سال مانند سایر مناطق کوهستانی، هوایی ناپایدار دارد و در کسری از ثانیه شما را غافلگیر می‌کند.

باران‌های فصلی و موسمی هر ساله باعث جاری شدن سیلاب‌های بزرگ در منطقه می‌شوند. از طرفی کنجکاوی در گنبد نمک جاشک خطرناک است. این گنبد نمکی بسیار وسیع است و مسیرهای صعب‌العبور زیادی دارد. احتمال گم‌شدن در اینجا بالاست و ممکن است خیلی راحت فریب بخورید.

خبر ناخوشایند برای گردشگران این است که در بیشتر روزهای سال غبار زیادی در اطراف کوه نمک وجود دارد که از میزان وضوح چشم‌اندازها می‌کاهد. اما با وجود هوای نامساعد و پرغبار، زیبایی‌های دره و کوه نمک جاشک نمایان است

بدون شک تصویربرداری هوایی در هوایی صاف و آفتابی از این گنبد نمکی و کنکاش در وسعت جاذبه هایش، یکی از زیباترین فیلم های مستند ایران زمین را رقم خواهد زد.