پارک ملی گلستان
پارک ملی گلستان که در میان عموم مردم به عنوان جنگل گلستان شناخته می شود در بخشی از شرق استان گلستان، بخشی از غرب استان خراسان و قسمت کوچکی از شمال شرق استان سمنان واقع شده است…
این پارک یکی از غنی ترین زیستگاه های ایران زمین است که از سال ۱۳۳۶ تحت حفاظت قرار گرفته است و در سال ۱۳۴۶ به عنوان اولین پارک ملی ایران تعیین گردید.
نام ابتدایی آن منطقه حفاظت شده آلمه وایشکی بوده است، بعدها به نام پارک ملی محمدرضا شاه تغییر می کند و پس از انقلاب، به نام پارک ملی گلستان به تصویب می رسد.
گلستان اولین پارک ملی ایران و یکی از ذخیره گاه های زیست کره این سرزمین می باشد…
بیشتر ایرانی های به طور ناخواسته و بدون هیچ مجوزی وارد پارک ملی گلستان شده اند و احتمالا با بخشی از حیات وحش آن دیدار داشته اند. از این بابت پارک ملی گلستان یک نمونه متفاوت از پارک های ملی ایران است…
علت آن عبور جاده آسیایی از میان عمیق ترین دره جنگل گلستان می باشد. جاده ای که ارتباط استان های شمالی کشور با خراسان را برقرار می سازد و محل عبور زائرین مشهد می باشد…
حضور کل و بزها بر روی صخره های کنار جاده به خصوص در صبح زود و از طرفی حضور گله های گراز در جنگل جزو جاذبه های همیشگی این مسیر است…
متاسفانه گردشگران همیشه از خود زباله به جای می گذارند و همین منبع غذایی آماده، گرازها را به کنار جاده و نزدیکی انسان های می کشد. البته گراز مانند بسیاری از حیوانات وحشی دیگر از انسان می ترسد و علیرغم جثه بزرگ و قوی اش ترجیح می دهد با انسان روبرو نشود و به سرعت از وی می گریزد…
از طرفی راننده هایی که با سرعت از این جاده عبور می کنند بارها و بارها باعث برجای گذاشتن جسد حیوان ارزشمندی در کنار جاده شده اند! از این رو یکی از بزرگترین تهدیدات پارک ملی گلستان همین جاده آسیایی بوده و هست که هم چنان تلفات می دهد…
خوشبختانه با تلاش سازمان محیط زیست، موضوع احداث جاده شمالی پارک دوباره قوت گرفته است که امیدواریم به زودی این اتفاق بیافتد و امنیت و آرامش به قدیمی ترین پارک ملی ایران بازگردد…
گوشه ای از تخریب وسیعی که جاده آسیایی بر جای گذاشته است
با ورود به جنگل و منطقه آدام چاغران، بانگ مرال ها (نوعی از گوزن ها) که در فصل جفت گیری هستند ما را شگفت زده می کند. نعره ای بلند که از طرف مرال نر برای جذب جفت ماده خود در جنگل طنین انداز می شود.
در سال یک بازه زمانی مشخصی این اتفاق می افتد که به آن فصل گاوبانگی می گویند و این زمان در جنگل گلستان نیمه دوم شهریور هر سال تا نیمه اول مهرماه به طول می انجامد…
فصل گاوبانگی یکی از حساس ترین و پرخطر ترین زمان ها برای مرال هاست. چرا که حیوان در فصل مستی و جفت گیری است و با نعره و فریاد های مکرر، محل حضور خود را به شکارچیان نشان می دهد…
شکارچیان با کشیدن گوکل، صدایی شبیه به صدای مرال نر در می آورند و مرال های دیگر منطقه را تحریک می کنند تا پاسخ آن ها را بدهد و این گونه جای خود را لو می دهند…
آقای صوفی از شکارچیان قدیمی بوده که اکنون اسلحه را کنار گذاشته و راهنمای گردشگری شده است.
به همین دلیل در این زمان ها محیط بانان پارک با برپایی چادرهای گاوبانگی به صورت شبانه روزی در پارک از مرال ها مراقبت می کنند…
در نزدیکی آدام چاغران موزه اصلی پارک ملی گلستان ایجاد شده است که بازدید از آن برای عموم مردم آزاد است. بازدید از این موزه یک نمای کلی از پارک، گذشته و شرایط فعلی اش به شما می دهد که می تواند مفید باشد…
از آدام چاغران و صخره ها و مناظر زیبایش به سمت دشت می رویم تا به تماشای آهوان دشت میرزابایلو بنشینیم… دشت میرزابایلو در مرز پارک ملی گلستان و منطقه حفاظت شده قرخود واقع شده است…
اولین جانوری که در دشت میرزابایلو مشاهده می شود سارگپه ای بزرگ است که به تماشای ما نشسته است. هر چند ما فقط تماشاچی وی هستیم اما حضور ما به این پرنده زیبا احساس نا امنی می دهد. بال می گشاید و می رود. گویا یا جای ماست یا جای این پرنده زیبای دشت ها…
فکر کنم دلیجه باشه!
و اندکی بعد اولین گله از آهوان خودنمایی می کنند. فاصله آن ها زیاد است و برای این که فرم زیبایشان را ببینیم باید از دوربین استفاده کنیم. مشاهده آهو در چنین دشت وسیعی که دید خوبی دارد با توجه به هوشیاری این حیوان زیبا، کار بسیار دشواری است…
در کنار پاسگاه میرزابایلو نیز موزه ای احداث شده است که گونه های تاکسیدرمی شده جالبی در آن یافت می شود. بارز ترین آن یک شیر تاکسیدرمی شده است و کمی آن طرف تر پلنگ و سمور آبی و مرال و …
میرازبایلو را به سمت دره آلمه ترک می کنیم. در این منطقه نیز خبری از پوشش جنگلی نیست. دشت به تپه های استپی بلندی تبدیل می شود و به مرور حیات وحش غنی خود را نمایان می کند… گله های بزرگ قوچ و میش دراین منطقه نشان از محافظت خوب محیط بانان آلمه دارد…
خوشبختانه چند لایه از کوهستان بین آلمه و جاده آسیایی قرار گرفته است و همین عامل باعث شده است طبیعت و حیات وحش آرامشی دوچندان پیدا کنند. هر چه از انسان دورتر، آرام تر و با آلودگی کمتر…
از آلمه به طرف دشت میرزابایلو بازگشته و این بار راهی منطقه ای دیگری از پارک گلستان به نام سولگرد در مرز شمال شرقی پارک می شویم…
سکوت و آرامشی که در دره دگرمانلی حکم فرماست و صدای پرندگانی که هر از چندگاهی بالای سر ما به پرواز در می آیند فضایی رمزآلود را بوجود آورده است…
آتش، بلای جان گلستان…
گردشگرانی که برای استراحت در خنکای سایه درختان، ماشین خود را در کنار جاده پارک می کنند و قصد استراحت دارند، هوس می کنند آتشی برپا نموده و غذای خود را گرم کرده یا کباب درست کنند! کتری آب جوش را روی آتش گذاشته و چای را نوش جان کنند و ساعتی بعد مسیر خود را ادامه دهند…
اما یک سوال: آیا همیشه این گردشگران آتش را به طور کامل خاموش می کنند؟ میزان کمی از این آتش به ظاهر کم، در این منطقه چون کبریتی در انبار باروت خواهد بود.
در فصل تابستان چوب درختان جنگل بسیار خشک و قابل اشتعال است. برگ های روی زمین نیز بهترین وسیله برای انتقال این آتش است و متاسفانه هر سال بارها و بارها این اتفاق می افتد. از طرفی گرمای هوا و تراکم پوشش گیاهی مانع امدادرسانی و اطفا حریق به موقع و مناسب می شود و علی رغم تلاش شبانه روزی محیط بانان سالانه بخش زیادی از جنگل های هیرکانی ایران از بین می رود…
متاسفانه امسال نیز آتش سوزی های وسیعی در پارک ملی گلستان اتفاق افتاد و بخش زیادی از بهترین زیستگاه های این سرزمین در آتش سهل انگاری ما سوخت…
این گزارش را تقدیم می کنم به محیط بانان پرتلاش و زحمتکش پارک ملی گلستان که بارها و بارها در جریان آتش سوزی های پارک، فداکاریشان چشمان ما را نمناک کرد…
دمت گرم
عالی بود
مخلصم امیرحسین جان