دریاچه دوقلوی سیاه گاو آبدانان (سیاگ او)

دو کاسه آب لاجوردی رنگ در دل کبیرکوه و دینارکوه آبدانانِ استان ایلام، تنها دریاچه‌های دوقلوی شناخته شده ایران هستند که با نام دریاچه دوقلوی سیاه گاو شناخته می‌شوند. اگر خوش‌شانس باشید، سیاه‌چادرهایی با پذیرایی نان ساج، آش کنگر، کباب و بژی برساق در کنار دریاچه آبدانان انتظار شما را می‌کشند.

سال‌ها پیش مقاله‌ای در مجله جهانگردان مطلبی نوشتم با عنوان «ایلام، گرند کانیون ایران» و در آن، تنگه‌های زیبای ایلام مانند تنگه رازیانه، تنگه زینگان، تنگه ارغوان و تنگه کافری رو معرفی کردم. اما در همان مقاله معرفی تنگ‌های ایلام هم نتونستم از دریاچه دوقلوی سیاه گاو آبدانان بگذرم چرا که یکی از جاذبه های کم نظیر گردشگری طبیعی استان ایلام است.

سیاگ او، نام درست دریاچه دوقلوی آبدانان

علت نام گذاری دریاچه سیاه گاو بنا به باور برخی از بومیان این بوده که در گذشته‌های دور در این دریاچه اسب آبی زندگی می‌کرده و به دلیل رنگ تیره اسب آبی و ناشناخته بودن این گونه حیات وحش، دریاچه به سیاه گاو معروف شده است. اما اگر چه دریاچه دوقلوی آبدانان به سیاه گاو معروف است اما نام درست آن سیاگ او یا سیاگ آب است.

در مورد وجه تسمیه دریاچه سیاه گاو با استناد به نظر استاد میرجلال الدین کزازی اندیشمند زبان پارسی، سیاگ او نام صحیح دریاچه است. «سیاگ» در گویش مردم منطقه به فیلی رنگ، کبود یا سیاه گفته می‌شود و «او» همان آب است.

دریاچه سیاه گاو کجاست؟

مسیر دسترسی به دریاچه سیاه گاو آبدانان از میان کوهستان عظیم کبیرکوه و دینارکوه می‌گذرد. ابتدا باید از ایلام راهی دره‌شهر شوید و سپس وارد جاده پرپیچ و خم کوهستانی و بسیار زیبای دره‌شهر به آبدانان می‌شوید. این جاده در عین زیبایی فوق‌العاده به خصوص در اواخر زمستان و فصل بهار، کم‌عرض و خطرناک است.

 برای رسیدن به دریاچه سیاه گاو باید از درون شهر آبدانان، حدود ۴۰کیلومتر جاده آسفالته را پشت سر بگذارید و با عبور از پل، ماشین را پارک کرده و ۵۰۰ متر پیاده روی سبک تا پای دریاچه خواهید داشت.

بهترین زمان بازدید از دریاچه سیاه گاو آبدانان

آبدانان از شهرهای گرمسیری استان ایلام است و به همین دلیل نیمه دوم فصل زمستان و نیمه اول بهار، و هم‌چنین پاییز بهترین زمان بازدید از دریاچه دوقلوی آبدانان است. در ابتدای بهار در طول مسیر، سیاه چادرهای عشایر باصفای ایلامی به وفور دیده می‌شود.

غار مژاره آبدانان در کوه‌های اطراف دریاچه دوقلو

در تمام کوه‌های اطراف دریاچه سیاه گاو، سوراخ‌های متعدد و بزرگی شبیه به دهانه غار در دل کوه وجود دارد که نشان از وجود غارهای ناشناخته زیادی دارد. غار مژاره نیز در همین کوه‌ها قرار گرفته است اما متاسفانه به دلیل ناشناخته بودن در منطقه، نتوانستیم پیدایش کنیم!

دریاچه سیاه گاو به مانند گودالی عمیق است. قسمت‌های حاشیه‌ای دریاچه، کم‌عمق است و کف آن به راحتی دیده می‌شود اما به یکباره عمق آب به بیش از دو متر می‌رسد. سیمای این دریاچه با آن‌چه در جاذبه‌های مشابه مانند دریاچه چندقلوی آهنک فیروزکوه در استان تهران دیده‌اید، کاملا متفاوت است.

دو دریاچه از طریق کانالی به طول حدود ۷۰ متر به یکدیگر متصل می‌شوند. آب دریاچه بزرگتر که حکم سرچشمه را دارد زلال و شفاف است اما دریاچه کوچکتر از گزند آلودگی‌های انسانی در امان نمانده است.

درون دریاچه بزرگتر چشمه های پرآب زیادی وجود دارد که منبع تغدیه آب شیرین دریاچه سیاه گاو هستند. آبی که از دریاچه دوم خارج می شود به صورت رودی نسبتا پرآب راهی زمین های اطراف می‌شود. سرچشمه دریاچه‌های دو قلوی سیاه گاو دریاچه سمت چپ است که رنگی تیره‌تر دارد و البته آب آن زلال‌تر است.

* با تشکر از جمال حسینی آبدانانی و محمد حیدری از دوستان آبدانانی.