صعود به قله حوض‌دال دنا
کوهستان عظیم دنا به درازای حدود ۷۰ کیلومتر، ۴۷ قله بالای ۴۰۰۰متر را در خود جای داده است. معروف‌ترین این بلندی‌ها قله حوض‌دال است که با ارتفاع ۴۳۶۰متر، هدف صعود این برنامه کوهنوردی ما بود.
قله حوض دال دنا کجاست؟
یکی از مسیرهای دسترسی به دنا و اصلی‌ترین مسیر صعود به قله حوض‌دال، شهر سی‌سخت در استان کهگیلویه و بویراحمد است. سی‌سخت مرکز شهرستان دنا و در ۴۰ کیلومتری شمال غرب یاسوج واقع شده است.
همان‌طور که مشخص است این شهرستان، تحت تاثیر کوهستان زیبای «دنا» نام‌گذاری شده است. این تاثیر را در زندگی مردم هم به خوبی می توان دید به گونه ای که مردم منطقه تعصب ویژه ای نسبت به دنا دارند.
چشمه میشی منبع تامین آب دریاچه کوه‌گل
کوهستان عظیم دنا، موجب شکل‌گیری طبیعت زیبایی در این منطقه شده است و حاصل آن، چشمه‌ها، دریاچه‌ها و قله‌های متعدد است.
چشمه میشی که محلی‌ها به آن «چشمه بُشو» می‌گویند، یکی از تفرجگاه‌های اطراف سی‌سخت است که در نزدیکی کوه‌گل و دریاچه کوه‌گل واقع شده است.
کلکسیون قله‌های بالای ۴۰۰۰متر رشته کوه زاگرس
بر خلاف تصور عمومی، دنا نام یک قله مشخص نیست و این رشته از قله‌های زیادی تشکیل شده است. این رشته کوهستانی عظیم از شمال غربی به جنوب شرقی امتداد یافته است. آبشار آب‌ملخ در استان اصفهان شمالی‌ترین و روستای کمر در استان کهگیلویه و بویراحمد جنوبی‌ترین بخش دنا را شکل داده‌اند.
قله قاش‌مستان بلندترین قله دناست با ارتفاع ۴۵۵۰متر و بعد از آن قله‌های مورگل، قزل‌قلعه، حوض‌دال، بیژن۲، کل قدویس و ماش قرار گرفته‌اند.
وجه تسمیه سی‌سخت چیست؟
سی‌سخت از ۱۲روستا تشکیل شده بوده و به «ده بزرگ» که بزرگ‌ترین روستا بوده سی‌سخت می‌گفته‌اند. در مورد نام سی سخت و وجه تسمیه گردنه بیژن که در نزدیکی سی سخت واقع شده، روایتی از سلسله اساطیری کیانیان در بین مردم نقل می‌شود که آن را بازگو می‌کنم.
کیخسرو پس از معرفی لهراسب به عنوان جانشینی خود در روستای «تل خسرو» سر به کوه می‌گذارد. «بیژن» که یکی از فرماندهان نامی کیخسرو بوده، همراه با ۲۹نفر دیگر در این کوهستان به دنبال او به جستجو می‌پردازند.
این سی تن در چشمه بشو (چشمه میشی) سر و تن می‌شویند، به سمت گردنه کوه می‌روند و در و جستجویی بی‌نتیجه، سرانجام از بین می‌روند. از آن پس آن گردنه بیژن نام می‌گیرد و به دلیل وجود این ۳۰جنگجو، به نام سی‌سخت معروف می‌شود.
علت نام‌گذاری قله حوض دال چیست؟
دال نام پرنده‌ای شکاری و بومی ایران است که از نظر ظاهری شباهت زیادی به کرکس دارد چرا که جزو پرندگان لاشه‌خوار محسوب می‌شود. یکی از زیستگاه‌های این پرنده شکاری، کوهستان دنا در کهگیلویه و بویراحمد است.
کمی پایین‌تر از قله، منطقه‌ای وسیع و حوض‌مانندی وجود دارد که اعتقاد اهالی بر این است که محل زندگی دال‌های زیادی بوده است. به همین دلیل این قله را حوض‌دال نامیده‌اند هرچند قطعیتی در روایت این وجه تسمیه وجود ندارد!
اقامت در خانه کوهنوردان سی سخت
هیئت کوهنوردی شهرستان دنا در شهر سی‌سخت امکانات خوبی را در قالب خانه کوهنوردان فراهم آورده است. کوهنوردانی که از راه‌های دور برای صعود به کوهستان دنا می‌آیند بیشترین بهره را از خانه کوهنوردان سی‌سخت می‌برند.
صعود یک روزه به قله دنا
اگر شب در سی‌سخت یا حتی یاسوج باشید، صعود یک روزه به قله حوض‌دال امکان‌پذیر است. از مبدا صعود در ارتفاع ۲۶۰۰متری تا پناهگاه حوض‌دال دنا، ۴ الی ۵ ساعت راه پیش رو دارید. مسیر پاکوب مناسب و مشخصی دارد.
شیب نسبتا زیاد و البته یکنواخت است. ساده‌ترین و نزدیک‌ترین مبدا صعود حوض‌دال در مسیر جاده آسفالته گردنه بیژن و در مجاورت قله سیچانی است. این نقطه به نام برف‌انبار معروف است.
در زمان صعود، یک گروه بزرگ از کوهنوردان همدانی و همینطور تیم کانون وکلای کشور که از همه شهرهای ایران آمده بودند را دیدیم. هر دو گروه در حال فرود بودند که تقریبا با همه آن‌ها (حدود ۲۰۰ نفر) سلام و احوالپرسی کردیم!
پناهگاه و جانپناه مسیر حوض‌دال دنا
یک پناهگاه و یک جانپناه در ارتفاع ۳۷۰۰متری با گنجایش ۴۰ الی ۵۰ نفر واقع شده است که در فصل صعود و روزهای تعطیل خیلی سریع ظرفیت آن‌ها تکمیل می‌شود.
نمای قله حوض‌دال از پناهگاه دیده می‌شود و تا قله ۲ الی ۳ ساعت شیب ملایم را سپری کردیم.
با قرارگرفتن بر روی یال منتهی به حوض‌دال، قله‌های دنا به یکباره خودنمایی کردند. دورترین قله‌ای که به سختی در عکس زیر دیده می‌شود قله پازن‌پیر است که به K2 ایران شهرت دارد.
بدون شک نمای دیگر قله‌های کوه دنا از روی حوض‌دال دیدنی بود، اگر گرد و غبار مانع دیدن کامل این مناظر نمی‌شد.
بلندترین قله دنا به نام بیژن۳ یا قاش‌مستان به ارتفاع ۴۴۵۰متر در غرب حوض‌دال دیده می‌شود. نزدیک‌ترین مسیر صعود به قله قاش‌مستان دنا از روستا و آبشار زیبای خفر است.
هر چند توی برنامه‌ها عادت ندارم از موبایل استفاده کنم و معمولا گوشیم در طول برنامه خاموشه اما روی قله وقتی از بچه‌ها شنیدم که آنتن داریم، فرصت رو غنیمت دونستم و با تبریک روز پدر، شادی صعودم رو با پدر عزیزم تقسیم کردم.
دره بزکش و یال یابو سقط کرده!
به پیشنهاد راهنمای برنامه، مسیر بازگشت را از دره‌ای به نام دره بزکُش انتخاب کردیم. دره‌ای طولانی با شیب زیاد که فرود از آن با وجود کوله‌های سنگین ما حدود ۵ ساعت زمان برد!
در ابتدای مسیر، زمانی خیلی کمتر از این میزان را برای فرود از دره پیش‌بینی کرده بودیم. همین تخمین نادرست و گرمای شدید ظهر کوهستان دنا، باعث شد با کمبود آب مواجه شویم.
وقتی به چشمه انتهای دره رسیدیم سر از پا نمی‌شناختیم. از معدود جاهایی بود که بچه‌ها داوطلبانه و ملتمسانه تقاضای خیس‌شدن می‌کردند!
کنار دره بزکش یالی بود به نام یال یابو سقط‌کرده(!) که سوژه‌ای بود برای خودش. در کوهستان هیچ نامی بی‌حکمت نیست.
گردنه بیژن، برف‌گیرترین گردنه ایران
روی نقشه که نگاه کنید، از سی‌سخت جاده‌ای از دل کوه دنا عبور می‌کند و به سمت پادنا می‌رود که به جاده سرباز معروف است. یکی از معروف‌ترین و سخت‌ترین گردنه‌های کوهستانی زاگرس با نام گردنه بیژن در بلندترین قسمت این جاده واقع شده است.
گردنه بیژن آن‌چنان برف‌گیر هست که باعث شده در بیشتر ماه‌های سال، این جاد مسدود باشد. شماتا اواخر فصل بهار هم می‌توانید برف چندمتری را در کنار جاده ببینید. هوای گردنه بیژن در چله تابستان هم به معنای واقعی کلمه سرد است.
شاید براتون جالب باشه که پیش از ساخت جاده سی‌سخت به یاسوج، تنها راه دسترسی سی‌سخت به سمیرم از طریق همین گردنه بیژن بوده است! جاده‌ای که معمولا از آبان تا اردیبهشت به دلیل بارش سنگین برف مسدود می‌شود.
بهترین زمان صعود به قله دنا
با توجه به سردسیر بودن سی‌سخت و سرمای زودرس در این منطقه، بهترین فصل صعود به قلل دنا از اواسط بهار شروع می‌شود و تا ابتدای پاییز ادامه پیدا می‌کند.
صعود زمستانه به دنا یکی از سخت‌ترین چالش‌های کوهنوردان محسوب میشه و تنها کوهنوردان حرفه‌ای و کاربلد می‌تونن از عهده اون بربیان! قبل از حرکت برای صعود، حتما وضعیت آب و هوایی قلل دنا رو چک کنید.
وندالیسم و آلودگی کوهستان دنا
پدیده زشت این روزهای کوه‌های ایران معروف به وندالیسم کوهستان در دنا آزاردهنده بود. به خصوص این که هنوز رنگ اسپری کوهنوردان لنگرودی و فارسانی خشک نشده بود که ما از کنار آن گذشتیم!
راهنمای ما در این برنامه محمدهادی عزیز از کوهنوردان شیرازی بود که رسما ما رو شرمنده خودش کرد. تسلط به منطقه، صبر و بردباری، تواضع و خوشرویی و خونگرمی ویژه شیرازی‌ها همه و همه باعث شد تا تک‌تک ما از رفتار این جوان ایرانی چیزهای زیادی یاد بگیریم. ممنونم ازت رفیق…
* این برنامه تیرماه اجرا شده است.
گزارش خوب و کاملی بود
ممنون
سپاس از حضور شما