دریاچه مارمیشو مرزی‌ترین دریاچه ایران

دریاچه مارمیشو در نزدیکی ارومیه و درست بر روی خط مرزی ایران و ترکیه قرار گرفته است به طوری که برای دیدن آن باید از گیت مرزبانی عبور کنید!

دریاچه‌ای محصور در میان درختان جنگلی

پوشش گیاهی اطراف دریاچه، نمای آن را زیبا و متفاوت کرده است. انبوه درختان بید دور تا دور دریاچه را فرا گرفته‌اند و نمایی زیبا به آن داده‌اند. انواع گون، پونه، آویشن، چای کوهی، ترشک و اگر کمی کوهپیمایی کنید کاکوتی هم پیدا می‌کنید.

مارمیشو کجاست و نحوه دسترسی به آن چگونه است؟

برای رسیدن به دریاچه باید از ارومیه به سمت مرز سِرُو حرکت کنید، در سه راهی اسکندرآباد به سمت جنوب و مَوانا تغییر مسیر دهید. نرسیده به موانا به سمت غرب، روستای پِسان و مقصد مارمیشو منحرف شوید. فاصله دریاچه از ارومیه کمتر از ۲ساعت است.

نکته جالب اینجاست که لباس کردی و زبان کردی در این منطقه غالب است.

همراه با نازلوچای از ترکیه تا دریاچه ارومیه

در طول مسیر همراه با رودخانه زیبای مارمیشو می‌شوید که از کوه‌های ستاره‌لَوَند و زیارت بایبون در مرز ترکیه سرچشمه می‌گیرد. آب مارمیشو به آذرین رود می‌ریزد و نهایتا به رود پرآب نازلوچای می‌رسد.

کمی جلوتر رودهای بَرادوست و مَواناچای هم به آب نازلوچای می‌پیوندند و نهایتا راهی بزرگ‌ترین دریاچه ایران می‌شوند.

زمین‌شناسان عقیده دارند که شکل‌گیری دریاچه مارمیشو بر اثر یک زمین‌لرزه بزرگ بوده و باعث شده آب رودخانه در این منطقه محصور شود.

بازدید از دریاچه با مجوز و هماهنگی مرزبانی

به ظاهر بازدید از این دریاچه مرزی نیاز به مجوز یا حداقل هماهنگی با مرزبانی دارد. اما واقعیت این است که این پست مرزبانی با این موضوع خیلی سلیقه‌ای برخورد می‌کند.

در ۶بازدیدی که در سال‌های مختلف از دریاچه مارمیشو داشتم هر بار برخوردی متفاوت از دفعه قبل از طرف مرزبانی دیدم. اولین بار که همراه دو تن از دوستان آقا به سمت دریاچه رفتیم، مامور گیت مرزبانی گفت ورود مجرد به منطقه ممنوع است.

مرتبه بعد که رفتیم گفتند ورود خانواده ممنوع است چون منطقه امن نیست! و دفعات بعدی که با مجوز تور رفتیم هر بار یک بهانه‌ای آورده شد اما نهایتا اجازه بازدید را می‌دادند. آخرین بازدید مربوط به سال ۹۷ است که اجازه عبور داده نشد و با کلی تلفن و آشنابازی امکان بازدید دریاچه را پیدا کردیم!

آبشار مارمیشو در مسیر دریاچه

مجید اسکندری در کتاب آبشارهای ایران به معرفی آبشار فصلی مارمیشو پرداخته که در مسیر دریاچه و در ماه‌های پربارش شکل می‌گیرد. متاسفانه من عکس از آبشار مارمیشو ندارم.

اصلاح پیمان مرزی ۱۳۱۰ با ترکیه در دریاچه مارمیشو

تعیین مرز میان ایران و ترکیه یکی از چالش‌برانگیزترین مسائل دولت‌های دوکشور بوده است. دلیل عمده آن به پیشینه جنگ و درگیری‌های زیاد ایران و عثمانی بر می‌گردد.

با این حال سرانجام در ۳بهمن ۱۳۱۰هجری شمسی بر اساس عهدنامه مرزی ۱۳۱۰، رضاشاه و آتاتورک به توافق می‌رسند که مرزهای دو کشور از چشمه ثریا تا کوهستان دالامپر بر اساس پیمان‌های گذشته بین دو کشور پابرجا بمانند.

اما طبق گزارشات ثبت‌شده در سال ۱۳۱۶ اصلاحیه‌ای برای این توافق نیاز می‌شود که سرحدات دو کشور را در ماربیشو تعیین کنند. این سند بیانگر این است که نام قدیمی دریاچه ماربیشو بوده است.  برای این تغییر نام، سند دیگری پیدا نکردم!

وجه تسمیه دریاچه مارمیشو

در مورد نام دریاچه دو روایت کاملا متفاوت وجود دارد. چنان‌چه می‌دانید شمال‌غرب ایران و به خصوص شهرهای آذربایجان غربی در قرون گذشته ارمنی‌نشین بوده‌اند و مسیحیت دین حاکم بر این خطه بوده است.

در ابتدای قرن ۲۰میلادی بنیامین مارشیمون رهبر مسیحی حاکم بر اینجا بوده و گفته می‌شود مارمیشو از نام وی آمده است.

روایت دوم اما مربوط به نام قدیمی دریاچه است: ماربیشو. به این معنی که این رودخانه و دریاچه آنقدر مار داشته که بیشتر از آبِ آن بوده است! فراموش نکنید که در مورد وجه تسمیه‌ها هیچ قطعیتی وجود ندارد.

@All Photos taken by Mohammad Gaeini